چند سال پیش دانش‌آموزی داشتم که همه به موفقیت او در آزمون سراسری امید بسته بودند و تصور همگان این بود که اگر وی رتبۀ تک رقمی نیاورد، حتماً رتبه دو رقمی کشوری خوبی خواهد آورد، اما در نهایت، رتبۀ او سه رقمی شد و نتوانست در رشتۀ محل مورد علاقه‌اش پذیرفته شود؛ زیرا با وجود اینکه دانش‌آموز بسیار توانمند، با استعداد و کوشایی بود، دوران جمع‌بندی را جدی نگرفت و یک ماه آخر را، با این تصور که همۀ مطالب را خوانده است و دیگر مطلب جدیدی برای فراگیری باقی‌نمانده است، به بطالت گذراند.
باید بدانید که برای موفقیت در آزمون سراسری و قبولی در رشته محل‌های مطرح، فقط داشتن یک شروع خوب مهم نیست، بلکه پشتکار و انگیزه مستمر برای این امر نیز لازم است. در این میان، دوران جمع‌بندی اهمیت بسزایی دارد؛ چون در این دوران، هر داوطلب اطلاعاتی را که تا کنون کسب کرده است در ذهن خود مرتب می‌کند؛ در واقع، جمع‌بندی خوب، مساوی با طبقه‌بندی مرتب اطلاعات در ذهن و استفاده از آن‌ها در زمان و فرصت مناسب است؛ به این نحو که داوطلبان در طول سال به مطالعه و یادگیری دروس پرداخته اند و حال با نزدیک شدن به زمان برگزاری آزمون سراسری، باید این مطالب را مرور و جمع‌بندی نمایند.
شبیه‌سازی آزمون سراسری
یکی از بهترین کارها در این دوران، شبیه‌سازی آزمون سراسری است؛ به این معنا که در مدت باقی‌مانده بعد از امتحانات نهایی، خوب است که هر سه یا چهار روز یک بار، در شرایطی مشابه آزمون سراسری، یک آزمون کامل بدهید و درصد خود را در هر درس محاسبه کنید و سپس در روز بعد، سؤالاتی را که در آزمون غلط زده، با شک پاسخ داده یا بدون پاسخ گذاشته‌اید، تحلیل کنید و اگر برای یادآوری لازم بود، مبحثی را مطالعه کنید و به کتاب درسی خود مراجعه نمایید تا برای آزمون بعدی آماده‌تر باشید (از مطالعۀ مطالب دشواری که در این مدت نمی‌توانید بر آن‌ها مسلط شوید یا خواندن آن‌ها وقت‌گیر است، باید دوری کنید.)
داوطلبان گروه‌های آزمایشی علوم ریاضی و فنی، علوم تجربی و علوم انسانی، خوب است که رأس ساعت ۷ و ۳۰ یا ۸ صبح، با همان پوششی که در جلسۀ آزمون حضور خواهند داشت (روی صندلی بنشینند و خانم ها پوشش کامل داشته باشند)، از خود آزمون بگیرند و مدت زمان این آزمون نیز مطابق با زمان آزمون سراسری باشد، و داوطلبان گروه‌های آزمایشی هنر و زبان‌های خارجی، رأس ساعت ۱۵ آزمون خویش را، با رعایت شرایط آزمون سراسری، آغاز کنند.
خوب است که این آزمون‌ها را در شرایط متفاوت برای خود برگزار کنید؛ برای مثال، در کوران هوا یا در محیط گرم آزمون بدهید. همچنین، هم در آرامش مطلق و هم در محیط پر سر و صدا از خود آزمون بگیرید.
شما با این انجام این کار، بارها برای خود آزمون سراسری را در شرایط مختلف شبیه‌سازی می‌کنید. نتیجه انجام این کار آن است که در آزمون اصلی، اضطراب و نگرانی کمتری را تجربه خواهید کرد و حتی برای احتمالات و شرایط استثنایی نیز آماده خواهید بود. خوب است که پس از تحلیل و دریافت نکات تست‌هایی که غلط زده یا پاسخ نداده یا حتی شانسی زده‌اید، نکات کلیدی را به خلاصه نویسی های خود اضافه کنید تا در ادامه روند جمع‌بندی و مطالعه و مرور، این نکات به حافظه بلند مدت شما انتقال یابد.
مطالب جدید نخوانید
مطالعه در دوران جمع‌بندی، تفاوت اساسی با دوران قبل از جمع‌بندی دارد. قبل از این دوران، شما مطالب جدید می‌خواندید و تست های هر درس را به تفکیک کار می‌کردید؛ در صورتی که در روزهای پایانی آمادگی برای آزمون سراسری، مطالعه مطالب جدید توصیه نمی‌شود.
شناسایی نقاط قوت و ضعف، مرور مطالب خوانده شده، رفع اشکال، ارائه آزمون‌های جامع، تنظیم وقت و مدیریت زمان، از ویژگی‌های دوران جمع‌بندی آزمون سراسری است.
نقاط قوت و ضعف را همزمان جدی بگیرید
ممکن است که درسی برای شما نقطه قوت باشد و (بالعکس) درسی دیگر برای شما نقطه ضعف باشد. در این دوره، هم روی نقاط ضعف خود و هم روی نقاط قوت خود تمرکز کنید و برای دروسی که در آن قوی هستید، با تست‌زنی بیش‌تر و مرور چندین باره، مهارت خود را به اوج برسانید. همچنین ضعف در دروس مختلف را با دوباره خوانی مباحث و رفع اشکال برطرف کنید.
مرور خلاصه‌نویسی‌ها
مطالعه و مرور خلاصه نویسی‌ها، کمک زیادی به بالا رفتن سرعت و مرور مطالب بیش‌تر و همچنین کاهش استرس داوطلبان می‌کند. اگر تاکنون خلاصه‌نویسی نکرده‌اید، می‌توانید از کتاب‌های جمع‌بندی استفاده کنید. ضمناً مطالبی را که نیاز به تکرار و مرور دارند، از مباحثی که کمتر به انجام این کار نیاز دارند، تفکیک کرده و تعداد و مقدار مرورها را، با توجه به نیاز خود، مشخص کنید.
مرور دروس باید نه خیلی ریز و وسواسی و نه خیلی سرسری باشد. بهتر است فقط منابع و جزواتی را که خوانده‌اید، دوره کنید و از منابعی که در طول سال از آن‌ها به هیچ وجه استفاده نکرده‌اید، استفاده نکنید.
آرامش خود را حفظ کنید
نگرانی و استرس زیاد در این دوران، هیچ کمکی به شما نمی‌کند؛ فقط اجازه نمی‌دهد که آن گونه که باید، درس بخوانید و از وقت خود به خوبی استفاده کنید. اگر می‌خواهید که نگرانی‌تان را کاهش دهید، به آینده یا گذشته فکر نکنید و تمام همّ و غم خود را صرف زمان حال کنید. «ای کاش‌ها» و«اگرها» را کنار بگذارید و به آنچه اکنون می‌توانید انجام دهید، توجه داشته باشید. مطمئن باشید که در این صورت، بهترین بهره را از این دوران خواهید برد.
